Abdülkadir Şekuri (1875-1943)
Eğitimci ve pedagog olan Abdülkadir Şakuri 1875 yılında Semerkand’ın Recebemin köyünde bahçıvan
bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Şakuri Rus Lisesine giderek oranın iç düzeni ve eğitim sistemi
ile tanışmıştır. Bundan sonra genç öğretmenin içinde kendi halkının çocuklarının da bu usülde teşkil
edilecek okullarda eğitim görmesi için okul kurma arzusu doğmuştur.
Abdülkadir Şakuri , Semerkand Rus Lisesi’nde gördüğü ve arzu ettiği yeni eğitim tarzının, Rusya’nın
çeşitli yerlerinde yaşayan diğer Türki halklarda da mevcut olduğunu gazetelerden öğrenir. Şakuri
arkadaşlarının yardımıyla Kokan şehrine gidip yeni mekteplerin eğitim usülleriyle tanışır. Semerkand’a
dönünce köyündeyani Recebemin’ de 1901 yılının sonbaharında ilk yeni usülde eğitim veren okulu
kurdu.
Şarki’nin kurduğu okulun şöhreti yayılmaya başlayınca Orta Asya’daki diğer eğitimcilerin dikkatini celp
eder. Şarki sadece eğitimle sınırlı kalmayıp, kendi okulu için ders kitapları da yazmış ve masraflarını
kendi karşılamak üzere bastırmıştır. Örnek olarak onun “Rehnemayi Sevad” (Okuma-Yazma için
yardımcı ders kitabı) gösterilebilir.
Şekuri okullar için “Cami’ül Hikaye”(1907), “Zübdet-ül Eş’ar”(1907) adlı kitapları yazmıştır. M.
Behbuti ile beraber okullar için program oluşturmuştur.
Şakuri ilk olarak kızlar için yeni usülde eğitim veren okul kurmuştur. Hanımı da bu kız okulunda
öğretmelik yapmıştır. Daha sonra erkek ve kız çocuklara karma olarak eğitim vermeye başlamıştır.
1921 yılında Semerkand’daki 13 okula müdür olarak atanmıştır. Çocukların eğitim ve öğretim işlerine
büyük bir gayret ile başlamış, uzun yıllar boyunca hem idarecilik hem Özbek dili ve edebiyatı
öğretmenliği yapmıştır.
1925 yılında Abdülkadir Şakuri’nin girişimiyle köy halkı kendi parasıyla dört sınıflı bir okul kurar.
Abdülkadir Şakuri 1943 yılında vefat etmiştir.
