Abidcan Mahmutov (1871-1936)
Türkistan’daki ceditçilik hareketinin bir üyesidir. Büyük bir servet sahibidir. Yayıncı, toplum önderi, siyasetçi özellikleri şahsında toplayan Abidcan Abdulhalikoğlu Mahmudov , Fergana Vadisi aydınlarının önde gelen temsilcilerindendir.1871 yılında Mergilan’da doğdu. Tahminen 1898 yılında Hazar Denizi’ndeki Çeleken Yarımadası’na (günümüzde Türkmenistan’a bağlıdır) gidip pekçok işle ilgilendi. Burada arazisinde petrol çıkınca birden zengin oldu. San Petersburg Üniversitesi’nin Maden Mühendisliği Fakültesi’ni bitirir. Özbek halkı içinde ilk maden mühendisi Abidcan Mahmudov olmuştur.
Kokand’a dönünce madencilik ile meşgul olmuştur. Fergana Vadisi’nde pekçok petrol kuyusunun açılışına katılmıştır. Şorsuv’da altın-kükürt madeni satın almıştır.
Fergana Vadisi’nde Ceditçilik hareketine katılmış ve onları maddi yönden desteklemiştir. Kokan’da matbaa kurmuştur(1914). “Seda-i Fergana” (1914), “Tirik Söz” (1917) ve Rusça yayınlanan “Ferganskayeİha” (1914) gazetelerinde yayıncı ve yazar olmuştur. Bu gazeteler sadece Türkistan’da değil bütün Rusya Müslümanları arasında meşhur olmuştur.
Abidcan Mahmudov Cedit yayınlarında güncel makaleler yayınlamıştır. Bu makaleleriyle eğitim, bağımsızlık, hürriyet konularında halkı bilinçlendirmek , harekete geçirmek , fikir seviyesini yükseltmek için gayret gösterdi.
Abidcan Mahmudov Türkistan’ın müstakil bir cumhuriyet olması isteyen ve bunun için gayret gösteren Ceditçilerden birisiydi.
O, Kokand Şehir Duma’sı başkan yardımcısı (1917), Türkistan Muhtar Hükümeti’nin Gıda Bakanı (1917-1918) olmuştur. Özerkliğin sona ermesine kadar Moskova’da RSFSR (Rusya Sovyet Federal Sosyalist Cumhuriyeti) Milletler işleri Halk Komiserliği nezdinde Türkistan temsilciliği yayın bölümü müdürlüğü ve ayrıca birçok görevde bulunmuştur.(1919-1921). Taşkent’e döndükten sonra ilk olarak Türkistan MİK ‘de çalışmıştır (1921) daha sonra Fergana Vadisi’ne gidip “Milli İttihat” teşkilatının şubesini kurmuş ve Sovyetler’e karşı faaliyetler yürütmüştür.
Sovyet rejimi tarafından birkaç kere hapse atılmıştır. Meşhur eğitimci Abidcan Mahmudov 1936 yılının 21 Kasım’ında ağır bir hastalığa tutularak vefat etmiştir.
