Gayreti (1902-1976)
Özbek edebiyatının ilerlemesi için büyük gayret göstermiş ve önemli eserler vermiş bir edip olan Gayreti Abdurahim Abdullahoğlu 1902 yılının 15 Şubat günü doğdu. Onun doğduğu yer,Taşkent’ in Degrez mahallesindeki bir esnaf ailenin eviydi. Babası okur yazar ve edebiyat meraklısı bir kişiydi. Annesinden erken ayrılan Abdurahim mahalledeki Ayimhan Aye elinde yetişmiştir. Gayreti’nin her gün artan edebiyata merakına Ayımhan Aye’nin katkısı büyük olmuştur.
1915 yıllarında önce eski mektebi sonra da medreseyi tamamladı. Bu sırada Nevai, Mukimi ve Furkat’ın eserleriyle tanıştı . Ekim devriminden sonra Taşkent’ teki “Hazra (Numune) Mektebinin” öğretmen hazırlama kursunu bitirdi ve Halk Eğitimi Merkezlerinde çalışmaya başladı .
İlk şiiri “Çocuklar Haftası” ismi ile “Kırmızı bayrak” gazetesinde yayınlandı.
Gayreti 1926 yılında Azerbacan’a gitti. Bakü’deki üniversitede okumaya başladı. Bakü’de M. Ordubadi , M. Muşfik ,S. Rustam ve C.Cabbar gibi meşhur ediplerle tanışıp görüştü. Bakü’den döndükten sonra Taşkent teki müzik drama tiyatrosunda göreve başladı.1929 ve 1931 yılları arasında Özbekistan Devlet Yayıncılığı editörü ve bölüm müdürü olarak çalıştı.
Gayreti’nin ilk şiir toplamı 1927 de Özgürlük Sesi (Erk Tavuşu)” adıyla yayınlanmaya başladı. 1928 yılında “Yaşaş Taronaları (Yaşam Melodileri)“ şiiri dizisi ve “Kurtuluş” adlı hikayeleri basıldı. Şiiri dizisi haline gelen “Şiirim”, “Şair”, “Tamburcu Kıza”, “Benim Duygularım” gibi şiirleri, şairin fikri yapısını yansıtmaktadır.
Bunu takiben; “Haşar”, “ Kare Yurekler (Kara Kalpler)”, “Aşık Hükmü”,”Onamga Hat(Anneme mektup )”, “ Tenlengen Eserler (Seçilmiş Eserler)”, “Şikeste (Kırılma)” , “Mehkem (Sıkıca)” ,“Sevgi” ve ”Altın Yaşlik (Altın Gençlik)” gibi hikayeleri ve destanları basıldı.
Gayreti 1950’li ve 1960’lı yıllarda pek çok eserler vermiştir. O, Furkat ve Hamza gibi hocaları hakkında “Gurbette Furkat” ,“Şair” ve “Ölmez Koşuk” gibi kitaplarını yayına hazırladı. “Tepalik Mazar” (Tepelik Mezar), “Hilele”, “Sebebi Tirikçilik (Geçinme Derdi)” gibi hicvi hikayeleri yanında, “Davdıreş (Sallanma) “ isimli hikayeler dizisini de yayınladı. 1958 ve1972 yılların “Seçilen Eserler” i ve “Rustem’in Maceraları” hikaye kitabı gençlerin ve çocukların en sevdiği kitap olarak tanındı. Gayreti aynı zamanda Erkin Vahidov, Seyyar , Şahmansur , Salah Eşonuf gibi yetenekli şairlere üstadlık yaptı ve hocalık ünvanı aldı. 1972 yılında Gayreti’ye “Özbekistan Halk Şairi” ünvanını verildi. Gayreti Ocak 1976’da vefat etti. Vefatından sonra “Kuyaşge Muhabbat (Güneşe Muhabbet)“ isimli şiir mecmuası yayınlandı.
