Alihan Töre Sağuni (1885-1976) Alihan Töre Şakirhocaoğlu (Sağuni :Balasagun’da doğduğu için bu ismi kullanmıştır) (d.21.03.1885-Tokmak- ö.28.02.1976- Taşkent) Din ve toplum önderi, ulema, Özbek bir aileye mensup olan Alihan Töre Sağunî, 1885 yılında Kırgızistan’ın Tokmak (eski Balasagun) şehrinde doğdu. İlk tahsilini kendi memleketinde yaptıktan sonra Mekke, Medine, Buhara gibi ünlü İslâm merkezlerinin mektep ve medreselerinde tahsil…
Devamı ...
Abdurauf FITRAT* *Özbek Cedit Edebiyatının önde gelen aydınlarından Abdurauf Fitrat’ın “Doğu Siyaseti” (Şarq Siyosati) başlıklı 12 sayfalık yazısı Özbek Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Yazı, İstiklal Kahramanları serisi altında neşredilen Abdurauf Fitrat’ın “Seçilmiş Eserler”i kitabında yer almaktadır. Fıtrat hakkında bilgi için (FITRAT) bakınız. Türkiye Türkçesine Aktaran: Dr.Zebiniso KAMALOVA (Kıdemli Uluslararası Araştırmacı, İstanbul Ticaret Üniversitesi RPYK (Rektörlük…
Devamı ...
Aktarım: Kasım ADİL (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisi) Abdurrauf Fıtrat’ın İstanbul’da bulunduğu yıllarda yazdığı bu mektub ilk kez 1910 yılında İstanbul’da yayımlanan “ Taarif-u Müslimin” isimli “dini, siyasi, tarihi, felsefi ve güncel” konuları ele alan haftalık gazete sayfalarında, (1328/ yıl 1910, 25 adet, 2 cilt; 8 Aralık, Perşembe) yerini aldı. Mektup Hükümdar Alim…
Devamı ...
Mahmuthoca Behbudi (1875-1919) Büyük eğitimci, edip, allame ve halk önderi olan Mahmuthoca Behbudi 1875 yılında Semerkand’da, müftü bir ailede dünyaya geldi. Münevver bir aile ortamında olması onun edebiyat, siyaset ve marifete olan ilgisinin hızlı bir şekilde ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Babası İslam hukuku alanında yetkin bir uzmandır ve bu alanda pek çok kitap ve makale…
Devamı ...
Elbek (Maşrik Yusupov) (1898 – 1939) Sovyetlerin Orta Asya’da aydınlar soykırımı yaptığı dönemde Özbek Edebiyatının tanınan temsilcilerinden birisidir. 1898 yılında Taşkent şehrinin Bostanlık ilçesi Humsan köyünde doğdu . O kendi bibliyografiyasında şöyle anlatır: “Ben 1905 yılında eski köy mektebine girip okumaya başladım ve dört yıllık okul boyunca okur yazarlığımı geliştirdim. 1910-11 yıllar arasında çok zor dönemleri…
Devamı ...
Abdurrauf Abdurrahim oğlu Fıtrat (1886-1938) Abdurrauf Fıtrat, 20. yüzyılda özelde Türkistan’ı genelde İslam dünyasını, tecdid yaparak kurtarma bilinci ve sorumluluğu ile çalışan öncülerdendir. Türkistan ceditçilik hareketinin tanınmış şahsiyetlerinden, modern Özbek edebiyatının kurucu simalarından, dramaturg/dramatör, naşir, şair, âlim olan Fıtrat 1886 yılında bugünkü Özbekistan cumhuriyetinin Buhara şehrinde tacir ziyalı (aydın) bir ailede doğdu. 1909’da Buhara gençleri…
Devamı ...
Gayreti (1902-1976) Özbek edebiyatının ilerlemesi için büyük gayret göstermiş ve önemli eserler vermiş bir edip olan Gayreti Abdurahim Abdullahoğlu 1902 yılının 15 Şubat günü doğdu. Onun doğduğu yer,Taşkent’ in Degrez mahallesindeki bir esnaf ailenin eviydi. Babası okur yazar ve edebiyat meraklısı bir kişiydi. Annesinden erken ayrılan Abdurahim mahalledeki Ayimhan Aye elinde yetişmiştir. Gayreti’nin her gün…
Devamı ...
Çusti (1904-1983) Şair Çusti klasik edebiyat ile yeni edebiyat arasında köprü kuran, geleneksel aruz sanatını ilerleten ediplerdendir. Onun için meşhur Habibi, Sabir, Abdullah, Çarhiy gibi şairler arasında anılmaktadır. Çusti, şairin mahlasıdır. Namangan’ın Çust ilçesinde dünyaya geldiği için bu mahlası kullandı. Asıl ismi Nabihan (Nabihoca) Nurullah Hocaoğlu olup,1904 yılının 20 Şubat günü doğdu. Ailesi geçimini dokumacılık…
Devamı ...
Ubeydullahhoca Esadullahhocayev (1878-1937) Ceditçilik hareketinin ileri gelen temsilcilerinden birisidir. Devlet adamı, siyasetçi, Özbek matbuatının ilk kurucularındandır. Ubeydullahhoca Esadullahhocaoğlu (Esedullahhocayev) 1878 yılında Taşkent’te doğdu. Rus- tüzem okulunu bitrdikten sonra devlet dairelerinde tercümanlık yaptı. Daha sonra Seretov Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni başarıyla bitirdi. Ubeydullahhoca Esadullahhocaoğlu ilk Özbek avukatlarından birisiydi. Okulunu bitirir bitirmez Okrug mahkemesinde avukat olarak çalıştı. Etrafına gençleri…
Devamı ...
Said Rıza Alizâde (1887-1945) Said Rıza Alizâde 15 şubat 1882 yılında Semerkant’ta doğdu. Babası Hacı Mir Mahsum İranlı olup 1882 yılında Horasan’dan Buhara’ya sonra Semerkant’ a yerleşti. Said Rıza Alizâde 6 yıl Semerkant’ta medresede okudu, bir müddet babasıyla halı satmada yardım etti. Bir Rus askeri ile tanışıp onun tavsiyesi ve yardımı ile Demurov matbaasında baskıcı…
Devamı ...