MÜNEVVERKARİ ABDURREŞİDHANOV -Cemiyetler Nasıl Açılır- (Makale Tercümesi)

  Giriş: Münevver Kari, Ceditçilik hareketinin önemli temsilcilerinden birisidir. Eğitim faaliyetlerinin arkasından cemiyetçiliğe ve daha sonra siyasete atılmıştır. Bu makalede eğitim için cemiyet kurmanın ehemmiyetine değinmektedir ve cemiyetçilik yönü görülmektedir. (Hayatıyla ilgili olarak sitemizin yayınlar bölümünde Özbek Ziyalılar seçeneğinden bilgi alabilirsiniz.) Cemiyetler Nasıl Açılır (1914) Maarif ve medeniyet bahçesinin ilk kapısı mekteptir. Yeryüzündeki eğitimli milletlerin…

Devamı ...

Furkat (Zakircan Molla Halmuhammedoğlu)

FURKAT (1859-1909) Furkat mahlası olup asıl ismi Zakircan Molla Halmuhammedoğlu’dur. (1859 Kokand-1909 Yarkent) Terakkiperver(ilerici) şair, düşünür, sosyologtur.  Mahallesindeki mektebte okuma-yazma öğrendi. Müderrislerden ve katiplerden hattatlık ve Arapçayı  öğrendi. Medresede tahsil gördü(1873-1876). Ali Şir Nevai‘ yi, Fars edebiyatı temsilcilerinin eserlerini öğrenmiş ve Farsça’yı mükemmel derecede özümsemiştir. 1876 yılında Yengi Mergılan (şimdiki Fergana) şehrinde yaşayan tüccar dayısının…

Devamı ...

Batu (Mahmut Hadiyev)

BATU (MAHMUD HÂDİYEV) (1904-1938) Batu yetenekli bir şair olmasının yanında bir toplum önderiydi. Otobiyografisinde kendini şöyle anlatmıştır: “Ben Batu Maksudoğlu Hadiyev 1904 yılı 14 Mayıs’ta Taşkent’in Kaldırgaç mahallesinde bir mesh dikici ailenin çocuğu olarak dünyaya geldim.” İlk okulu eski mektepte okudu ve sonra Moskova’daki Pokrovskiy Enstitü’ne bağlı İşçiler Fakültesi’nde 1921 yıllarda tahsil gördü. Daha sonra…

Devamı ...

Sadreddin Ayniy

Sadreddin Ayniy (1878- 1954) 20.yüzyıl Özbek ve Tacik edebiyatına büyük katkı yapan meşhur yazar, alim ve toplum önderi Sadreddin Ayniy , Buhara emirliğine mensup Gicduvan ilçesinin Saktare köyünde 15 nisan 1878 yılında dünyaya geldi. Altı yaşında okula başladı. Sadrettin, 1890 yılında Buhara’da Mir Arap, Badal Bek, Alimhan medreselerinde tahsil gördü. Medreseyi bitirince, Cedit okullarında öğretmenlik…

Devamı ...

Musa Saidcanov

Musa Saidcanov (1893-1937). Buhara Ceditçiliğinin  en büyük temsilcilerinden, eğitimci, tarihçi alim, profesör (1935),  ilerleme yolunda milli hareketin aktif katılımcılarından biri Musa Saidcanov 1893 yılı Buhara şehrinde tüccar bir ailede doğdu. Mir Arab Medresesi’ni bitirip Kogon’daki Rus tüzem okulunda okudu. Musa Saidcanov’un ilme olan ilgisi; Arap, Fars, Türki diller, edebiyat, tarih ve coğrafya ile ciddi olarak…

Devamı ...

ABDULLAH AVLANİ – Medeniyet Dalgaları- ( Makale Tercümesi)

Herkes bilir ki, denizin dalgaları bir taraftan diğer tarafa taşınır. Bugün bir tarafta başlayan dalga, ertesi gün devam ederken önceki günden kalan çığlıklarını ve birkaç metre daha yukarı çıkabilmek için çırpınan heyecanını sessizliğe ve sakinliğe bırakır. İnsanoğlu arasında da buna benzer kültür dalgaları, kovalamaca ve sürtüşme hali vardır. Bir asır içerisinde ilerleme ve medeniyet dünyasında…

Devamı ...

Abidcan Mahmutov

Abidcan Mahmutov (1871-1936) Türkistan’daki ceditçilik hareketinin bir üyesidir. Büyük bir servet sahibidir. Yayıncı, toplum önderi, siyasetçi özellikleri şahsında toplayan Abidcan Abdulhalikoğlu Mahmudov , Fergana Vadisi aydınlarının önde gelen temsilcilerindendir.1871 yılında Mergilan’da doğdu. Tahminen 1898 yılında Hazar Denizi’ndeki Çeleken Yarımadası’na (günümüzde Türkmenistan’a bağlıdır) gidip pekçok işle ilgilendi. Burada arazisinde petrol çıkınca birden zengin oldu.  San Petersburg…

Devamı ...

Münevver Kari Abdürreşithanov

Münevver Kari Abdürreşithanov (1878-1931) Orta Asya Ceditçilik hareketinin önderi. XX. Asır Özbek milli basın ve yeni usüldeki milli eğitim kurucusu.Yeni milli tiyatro kurucularından birisidir. Edip, şair, hoca, gazeteci, aydın, cemaat erbabı Münevver Kari Abdürreşidhanoğlu, 1878 yılında Taşkent şehrinin Seyh Havend Tahur semtinin Derhan mahallesinde doğdu.Babası  müderris Abdürreşidhan Sabitbaldihanoğlu’dur, annesi Hasiyet hanım,  Hanhoca Şahrahimhoca isimli müderrisin…

Devamı ...

VAKİTSİZ BİR TARTIŞMA (Dilleri birleştirme hakkında) -HACI MUİN- MAKALE TERCÜMESİ

  Giriş: 19. yy. sonu ve 20 yy. başlarında İsmail Gaspıralı’nın  “dilde, fikirde,işte birlik” şiarınca bütün Türk dünyasında “Dilde Birlik” çalışmaları başlamış, özellikle Anadolu Türkçesi’ne yakınlaşma yönünde çalışmalar yapılmış, yazılar yazılmıştır. Bu konu hakkında pek çok makale ve yazı mevcuttur. Günümüzde bir çok devlete ayrılmış olan Türkler’in yazı dili meselesi halen tartışılmaktadır. Bu konuyu Hacı Muin…

Devamı ...

Damla Hindistani

Damla Hindistani (1892-1989) Orta Asya’da “Mevlevi Hindistani, Hacı Damla” gibi isimleriyle tanınan ve  hürmetle anılan asıl ismi Muhammadjan Molla Rüstem oğlu olan ehli ilim zat,  1892 yılında Kokand’a bağlı Hoca Muhammed Veli Mezarlığına yakınındaki Çarbağ köyünde doğdu. Anne-babası, ilim ve irfan sahibi kişilerdi. Evlatlarına çocukluktan itibaren ilim tahsil etmesi için hassasiyet göstermişlerdi. Böylece Muhammed, 14…

Devamı ...