Parsa Şemsiev (1897-1972)
Parsa Şemsiev 02.10.1897 ‘de Buhara da doğdu, 03.21.1972 Taşkent’te vefat etti. Buhara Medresesi’nden mezun olmuştu. Metinsel Eserler araştırmacısı, Nevai hakkında bir uzman, Filoloji Bilimleri Doktoru (1970), Özbekistan’da hizmet gösteren bilim adamı olarak tanınmıştır.
1930’lu yıllara kadar medrese ve mektep, talim ve terbiye işleriyle meşgul oldu. 1931-1936 da Özbekistan Devlet Yayıncılığı’nda, 1936-1940 yılları arasında Eğitim ve Pedagoji Yayıncılığı’nda, 1941-1945 arasında Özbekistan Bilimleri Yayıncılığı’nda editörlük ve muharrirlik yaptı. 1945-1972 yılları arası Dil ve Edebiyat sahasında saygın bir ilim adamı olarak tanınmaya başladı.
« Edebiyattan İş Kitabı »,«Okuma Kitabı» , « Edebiyat Dersliği », «Özbek Dili Dersliği»kitaplarını yazdı. Nevai’nin « Muhakamtu’l-luğateyn», « Mecalis-un Nafais», « Mahbubu’l-Kulub » ve başka eserlerini ilmi ve eleştirel yönden değerlendirerek basıma hazırladı. Şair Nevai’nin günümüze kadar ulaşan 15 ciltlik eserlerini bir araya getirilmesinde ve basılmasında aktif olarak katılım sağladı. «Hamse» beş kitaptan oluşan klasik edebi eserini eleştirel-ilmi metnini yazarak, doktora tezini işbu eserin metinsel incelenmesiyle savundu. Parsa bunun dışında Handemir’in «Маkorimu’l-Ahlak» eserini Farsça’dan Özbekçeye çevirdi. Babür’ün ”Babürname”sini ele alarak, Mirzaev ile beraber ilmi bir araştırmasını yaptı. Beş kitaptan oluşan “Özbek Edebiyatı ”dizisini oluşturdu ve yorumunu da yaparak basılmasında büyük katkı sağladı.
İngiltere müzesinde bulunan ve Abducemil’e nisbet edilen “Tuhfatu’s-Salâtin” eseri mikrofilmini araştırarak, öğrenerek bunun Nevai’ye ait gazellerden alıntı olduğunu ve Abducemil Hattat tarafından nakledilen şah beyitler olduğunu ortaya koydu ve bunun mevzularına göre 45 bölümden oluştuğunu esinleştirdi.
Parsa Şemsiev, Gafur Gulam’ın 4 ciltli( Tenlengen Eserler) “Seçilmiş Eserler”ini ve 2 ciltli (Edebî Tenkidî Makaleler)“Edebi-eleştirel Makaleller”ini basıma hazırladı. S. İbrahimov ile beraber “Özbek Klasik Edebiyatı Sözlüğü”nü 1953’te “Nevai Eserleri Sözlüğü”nü 1972 de hazırladılar.
Taşkent sokaklarının birine onun adı verilmiştir.
