TÜRKİSTAN HANLIKLARININ GERİLEMESİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER: HÎVE HANLIĞI ÖRNEĞİ Vali Khaitov (Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Doktora Öğrencisi) Fotoğraf: Hive şehri Özet XVI. yüzyıldan itibaren Türkistan’da Cengiz soyundan gelen hükümdarlar ortaya çıkmıştı. “Han” unvanını almakla kendini Moğol Kağanlığına nispet ederken, yerli Müslüman toplumun güvenini kazanmak ve meşruiyet temin etmek için İslami değerlere de…
Devamı ...
TÜRKİSTAN’DA RUSLARA KARŞI DİRENİŞTE “DÜKÇİ İŞAN” ÖRNEĞİ -1898- Zahitbek ISRAILOV (Uludağ Üniversitesi S.B.E., Doktora Öğrencisi) Özet İlmin merkezi olan Orta Asya’da Fergana Vadisindeki Müslümanlar, Çarlık Rusya tarafından istila edilmesinden sonra baskı ve dayatmalara maruz kalmıştır. Bu dayatmalara karşı Dükçü İşan olarak tanılan ve asıl adı Muhammed Ali Sabır oğlu olarak bilinen şahıs, Çarlık…
Devamı ...
Mevlâna Yakub-i Çerhî ve “Tefsîr-i Çerhî” Tasavvufî Tefsirinin Kaynakları Gulnoza Saidova (İstanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Dili Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi) Özet Çalışmada, Mevlâna Yakub Çerhî’ye ait olan ‘Tefsir-i Çerhî’ adlı tefsir ele alınmış, Yakub-i Çerhî hayatına ait bilgiler sunuluş, kaleme aldığı eserler sıralanmış ve tefsirin kaynaklarını oluşturan eserler detaylı…
Devamı ...
DEVLET İÇİNDE DEVLET ŞEHİR – TAŞKENT VE XIX. YÜZYIL TÜRKİSTAN COĞRAFYASINDA GERÇEKLEŞEN OLAYLARDAKİ ÖNEMİ Dr.Zebiniso KAMALOVA* *Kıdemli Uluslararası Araştırmacı, İstanbul Ticaret Üniversitesi RPYK (Rektörlük Proje Yönetim Koordinatörlüğü) Özet XIX. yüzyılın ilk yarısında Hokand Hanlığı’na dâhil edilen Taşkent, payitahttan sonra en önemli ticari merkez sayılırdı. Aynı zamanda devlet içinde bir devlet şehri olup, bütün bölgenin en…
Devamı ...
Bolşevik Devrimi Sonrası Türkistan ve Türkiye Münasebetleri Feyzullah Raufhan* *(İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tarih Bölümü- MAMER Akademik Kurul Üyesi) Özet Bu çalışmamızda Türkistan’la Osmanlı Devleti’nin son dönemi ve yeni kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ilişkileri incelemeye çalıştık. 20. yüzyılda Rusların egemenliği altında olan Türkistan bölgesinin Bolşeviklerin hükümete gelme yıllarından Orta Asya Cumhuriyetleri’nin bağımsızlık yıllarının başına kadar…
Devamı ...
VASİLİY BARTOLD VE ONUN NEVÂÎ İLE ULUĞ BEY DÖNEMLERİNDEKİ TASAVVUF KİTLELERİYLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI Saida DARİYEVA (Uludağ Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tasavvuf Bilim Dalı Doktora Öğrencisi) Giriş Türkistan araştırmaları Batı’da ilk olarak misyonerlik faaliyetleri şeklinde başlamıştır. Bu süreci oryantalizm çalışmaları takip etmiştir. Bu oryantalistler içerisinde Türkistan çalışmaları hususunda en öne çıkan isim olarak Vasily Bartold’u görmekteyiz.…
Devamı ...
İsmail Bey Gaspıralı Feyzullah ATAHAN* foto: (soldan) Gaspıralı İsmail Bey,Hasan Zerdabi, Alimerdan Topçubaşov İsmail Bey Gaspıralı 20 Mart 1851’de Bahçesaray yakınlarındaki Avcıköy’de doğdu. Annesi Fatme Sultan, köklü bir mirza ailesinin kızıydı. Babası Mustafa Alioğlu Gasprinskiy de Çarlık ordusundan emekli teğmen rütbesini taşıdığı için küçük İsmail zadegân sınıfına mensuptu. Öğrenim hayatına mahallî Müslüman mektebinde başlayan İsmail,…
Devamı ...
Aktarım: Kasım ADİL (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisi) Abdurrauf Fıtrat’ın İstanbul’da bulunduğu yıllarda yazdığı bu mektub ilk kez 1910 yılında İstanbul’da yayımlanan “ Taarif-u Müslimin” isimli “dini, siyasi, tarihi, felsefi ve güncel” konuları ele alan haftalık gazete sayfalarında, (1328/ yıl 1910, 25 adet, 2 cilt; 8 Aralık, Perşembe) yerini aldı. Mektup Hükümdar Alim…
Devamı ...
Mahmuthoca Behbudi (1875-1919) Büyük eğitimci, edip, allame ve halk önderi olan Mahmuthoca Behbudi 1875 yılında Semerkand’da, müftü bir ailede dünyaya geldi. Münevver bir aile ortamında olması onun edebiyat, siyaset ve marifete olan ilgisinin hızlı bir şekilde ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Babası İslam hukuku alanında yetkin bir uzmandır ve bu alanda pek çok kitap ve makale…
Devamı ...
Volga-Ural Bölgesinde Eğitim Reformu Feyzullah Atahan* İdil-Ural bölgesinde eğitim kurumları iki tip idi: mektep (ilk okul) ve medrese (orta ve yüksek okul). Mektep mahallenin Mollası tarafından idare ediliyordu ve her camide bulunuyordu. Dersi öğreten mahalli molla veya imam, bunlar olmadığı zaman halef tabir edilen kıdemli talebelerdir. Mektepte bölüm ve belirli öğretim programları yoktu, öğretim her…
Devamı ...